Αριστείδης Αθανασιάδης-Σισμάνης
Η σταδιοδρομία του Γεώργιου Αθανασιάδη– Νόβα ως δημοσιογράφου είναι ελάχιστα γνωστή στο ευρύτερο κοινό. Η ενασχόλησή του με την ποίηση και η σταδιοδρομία του στην πολιτική επισκίασαν την καριέρα του στη δημοσιογραφία η οποία υπήρξε και η πρώτη του επαγγελματική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα εργάσθηκε ως δημοσιογράφος για πολλά χρόνια και υπήρξε συντάκτης των εφημερίδων Ακρόπολις και Πολιτεία όπως και συνεκδότης (1933-1936) της εφημερίδας Νέος Κόσμος. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Ενώσεως Συντακτών Αθηνών και το1926 διετέλεσε αντιπρόεδρός της. Το καλοκαίρι του 1921 βρέθηκε στη Μικρά Ασία ως ανταποκριτής των Αθηναϊκών εφημερίδων «Πολιτείας» και «Αθηναϊκής» και αργότερα του Σμυρναϊκής εφημερίδας «Θάρρος», ακολουθώντας τον Ελληνικό Στρατό μέχρι και πέρα του Σαγγαρίου ποταμού. Γεμάτος νεανική αισιοδοξία και με έντονο το αίσθημα πατριωτισμού εντυπωσιάστηκε από το μεγαλείο του προελαύνοντος στα υψίπεδα της Μικρασίας Στρατού μας. Στον πρόλογο της ποιητικής του συλλογής «Αίνος και θρήνος» γράφει «Για να νιώσει και να το εκτιμήσει κανείς έπρεπε να ιδεί με τα μάτια του να αναπτύσσονται οι Ελληνικές Μεραρχίες στις αχανείς εκείνες εκτάσεις με τόσο δυναμισμό, με τόση ακρίβεια, με τόσην εντέλεια. Εκεί, όσον ίσως, πουθενά αλλού περισσότερο, εθριάμβευσε η Ελληνική ανδρεία, η Ελληνική στρατιωτική επιστήμη και τέχνη, η Ελληνική οργάνωση. Και απάνω απ’ όλα το φρόνημα, το ηθικό, η αλκή, η αντοχή, το πνεύμα αυτοθυσίας του Άγνωστου Στρατιώτη!» Αναφέρει δε στο ποίημά του «Αίνος και θρήνος»:
|
Συγκλονιστική είχε μεγαλοπρέπεια η εξόρμηση της Ελληνικής Στρατιάς. σαν ένα Ουράνιο Τόξο που έπεσε στη Γη, αναπτύχθηκαν οι Ελληνικές Μεραρχίες από της Ιωνίας και της Βιθυνίας τ’ ακρογιάλια προς της Μεγάλης Φρυγίας τα βουνά και τα ποτάμια και τους ψηλόκαμπους. |
Μέχρι σχεδόν το τέλος της ζωής του, τον Αύγουστο του 1987, του άρεσε να διηγείται με διαύγεια πνεύματος και μεγάλη περιγραφική δεξιότητα τις εμπειρίες του από την Μικρασία, κάτι που συνήθως μπορούσε να φτάσει μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Παρεμπιπτόντως κάποτε είχε αναφέρει σε μια από αυτές τις συζητήσεις, ότι η συνήθειά του να πηγαίνει για ύπνο τις πρώτες πρωινές ώρες ήταν κάτι που του είχε μείνει από την θητεία του στη δημοσιογραφία. Πολλές από τις εμπειρίες αυτές και σκέψεις του για την Μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή, έχουν εκφρασθεί με συγκινητικό ποιητικό λόγο στην συλλογή «Αίνος και θρήνος» που εκδόθηκε το 1972, πεντηκοστή επέτειο του γεγονότος αυτού. Αναμνήσεις και βιώματά του από τον ξεριζωμό της Ρωμιοσύνης από την Μικρασιατική γη αποτυπώνονται με γλαφυρό περιγραφικό τρόπο σ’ αυτό το βιβλίο. Πίστευε ακράδαντα ότι «Το πολεμικό κατόρθωμα του Ελληνικού Στρατού στη Μικρά Ασία, όταν συνυπολογιστούν και τόσες δυσμενείς συνθήκες, είναι από τα μεγαλύτερα της νεότερης ιστορίας μας. Και δεν πρέπει να το συσκοτίζει η τραγική κατάληξη…Του ανήκει πας Αίνος!». Όμως η ποιητική του ευαισθησία δεν τον εμποδίζει να έχει επίγνωση της σημασίας της Μικρασιατικής τραγωδίας και θρηνεί στο πρόλογο της ίδιας συλλογής αναφέροντας: «Το 1453 κατάπεσε το μεγάλο αέτωμα. Το 1922 ξηλώθηκε απ’ τη Βυζαντινή γη και το πιο μικρό θεμέλιο. Ο ξεριζωμός απ’ την Ανατολή είναι ένα μοναδικό μαύρο κεφάλαιο στην Εθνική μας ιστορία. Και στην ιστορία της Ανθρωπότητας όλης πρέπει να προστεθεί».
Δε χάνει όμως την έμφυτη αισιοδοξία του αναφέροντας στον τελευταίο στίχο του ποιήματος του ο «Σαλπιγκτής»:
|
Μην αποκάμεις, Σαλπιγκτή, και μη λιγοπιστήσεις! Χιλιάδες νύχτες θα διαβούν, νύχτες σιγής και φρίκης Μα θα’ ρθει, θα’ ρθει ένα πρωί, που εσύ θα τους χτυπήσεις Με την παλιά σου σάλπιγγα τους νέους σκοπούς της νίκης!
|
Λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του Γ. Αθανασιάδη– Νόβα, εντελώς τυχαία ανακάλυψα σε ένα συρτάρι του γραφείου του ένα μεγάλο φάκελο με την χειρόγραφη επιγραφή «Μικρά Ασία» στο εξωτερικό του. Το περιεχόμενο του φακέλου ήταν περίπου εκατό φωτογραφίες που είχαν τραβηχτεί κατά την περίοδο των ανταποκρίσεών του από την Μικρά Ασία, κάτι που ουδέποτε μου είχε αναφέρει. Πολλές από τις φωτογραφίες ήταν σε άριστη κατάσταση και οι περισσότερες είχαν ιδιόχειρες σημειώσεις του στο πίσω μέρος περιγράφοντας το περιεχόμενό τους όπως και οδηγίες σχετικά με τον τρόπο που έπρεπε να δημοσιευτούν στις αντίστοιχες εφημερίδες. Ο τρόπος και η ποιότητα των φωτογραφιών υποδηλούν ότι είχαν τραβηχτεί από ένα επαγγελματία φωτογράφο που προφανώς είχε συνοδεύσει τον Γ. Αθανασιάδη– Νόβα στην δημοσιογραφική του αποστολή. Αρκετές από τις φωτογραφίες αποτυπώνουν την καθημερινότητα των στρατιωτών όπως και συγκλονιστικές σκηνές από την ανθρωποσφαγή και την φρίκη του πολέμου που έζησε από κοντά. Συνταρακτική είναι η φωτογραφία ενός στρατιώτης που κλαίει πάνω από το πτώμα του πρόσφατα σκοτωμένου στρατιώτη- αδελφού του. Όπως άκρως συγκινητική είναι και η φωτογραφία του τάφου του φίλου του δημοσιογράφου Γιάννη Δαμηλάτη που τυχαία αντίκρισε περνώντας από κάποιο πεδίο μάχης. Γράφει σχετικά με αυτή την εμπειρία του «Συνταρακτικό το ξάφνιασμα: φίλου τον τάφο να ιδείς απρόοπτα, όπως περνάς, στης μάχης το πεδίο. Ένα σπαθί αξιωματικού να’ ναι στημένο επάνω και ένα κομμάτι από χαρτί να γράφει το όνομά του…»
Οι φωτογραφίες αυτές μαζί με τις ανταποκρίσεις που έστειλε προς τις εφημερίδες Πολιτεία και Αθηναϊκή κατά την περίοδο παραμονής του στην Μικρά Ασία μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου 1921 αποτελούν το περιεχόμενο βιβλίου με τίτλο «Εκστρατεία Σαγγαρίου, ένας δημοσιογραφικός αίνος και θρήνος» που δημοσιεύθηκε το 2014.